Σάββατο, 12 Μάρ. 2011
Σε περίοδο κρίσης, το σύστημα υγείας έχει ιδιαίτερο και καίριο ρόλο. Για τον κάθε πολίτη, καλείται να αποτελέσει το ανάχωμα απέναντι στην απειλή της αρρώστιας και τον κίνδυνο της προσωπικής ή οικογενειακής κατάρρευσης που μπορεί να επιφέρει το σοβαρό ή το χρόνιο νόσημα.Για την κοινωνία, καλείται να αποτελέσει το ανάχωμα απέναντι στη διάλυση της συνοχής και τον κατακερματισμό που μπορεί να πυροδοτηθεί από το έλλειμμα κοινωνικής αλληλεγγύης και το περίσσευμα κοινωνικών ανισοτήτων, στα μεγάλα συμβάντα της ζωής, όπως η αρρώστια και ο θάνατος.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η χώρα χρειάζεται ένα ανθρώπινο, αποτελεσματικό και δίκαιο σύστημα υγείας.
Η πάταξη της σπατάλης στο σύστημα υγείας είναι ζήτημα κομβικό. Απαιτούνται τολμηρά βήματα για την εξυγίανση και τον εξορθολογισμό του. Απαιτείται ρήξη με κύκλους άνομων συμφερόντων, με πρακτικές διαπλοκής εταιρειών-υπηρεσιών-γιατρών, με την κυριαρχία του πελατειακού κράτους, με οργανωτικούς ανορθολογισμούς και με εγκατεστημένες πρακτικές που έχουν εξακοντίσει τις δαπάνες υγείας στα ύψη χωρίς αντίστοιχο όφελος για τους πολίτες.
Ωστόσο, πάταξη της σπατάλης δεν σημαίνει «τυφλές» περικοπές παντού. Κρίσιμες πλευρές του συστήματος υγείας χρειάζονται ενίσχυση, όπως, για παράδειγμα, η νοσηλευτική φροντίδα, η ανάπτυξη μονάδων εντατικής θεραπείας, η πρόληψη και η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, η ψυχική υγεία, η μηχανοργάνωση των υπηρεσιών υγείας. Αυστηρή περιστολή της σπατάλης: ναι. «Τυφλές» και «οριζόντιες» περικοπές: όχι.
Για τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ η πολιτική που ασκείται στον τομέα της υγείας πρέπει να έχει ως επίκεντρο τον πολίτη. Ακούγεται αυτονόητο, αλλά δεν είναι καθόλου δεδομένο. Σήμερα, κυριαρχούν, συνήθως, ομάδες συμφερόντων, πελατειακές σχέσεις, γραφειοκρατικές αδράνειες και συντεχνιακές λογικές.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας, το ΕΣΥ, διέρχεται σοβαρή κρίση: κρίση προσανατολισμού, κρίση αξιών, κρίση μοντέλου άσκησης της ιατρικής και παροχής της νοσηλευτικής φροντίδας. Η μέριμνα για τον ασθενή, τις πραγματικές ανάγκες του και το σεβασμό στην ατομικότητά του πρέπει να γίνει ο άξονας που διαπερνά όλες τις λειτουργίες του. Η προσέγγιση της τεκμηρίωσης για τις απαραίτητες διαγνωστικές, θεραπευτικές και οργανωτικές επιλογές πρέπει από εξαίρεση να γίνει κανόνας. Το ΕΣΥ, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, διαθέτει ανθρώπους που ασκούν ιατρικό και νοσηλευτικό έργο υψηλού επιπέδου και ανιδιοτελούς προσφοράς. Κατά κανόνα οι λειτουργοί αυτοί συνεχίζουν να βρίσκονται στο περιθώριο. Η μεταρρύθμιση του ΕΣΥ περνά μέσα από τη συστηματική ανάδειξη των ανθρώπων αυτού του «άλλου ΕΣΥ», της οπτικής, του λόγου και του ρόλου τους.
Η ενοποίηση των κλάδων υγείας των μεγάλων ασφαλιστικών οργανισμών (που καλύπτουν περίπου το 90% των συμπολιτών μας) αποτελεί σημαντική θεσμική κατάκτηση. Επί δεκαετίες αυτό αποτελούσε διακηρυγμένο στόχο της ευρύτερης Αριστεράς, καθώς και άλλων ρευμάτων σκέψης και φορέων στη χώρα μας. Ωστόσο, η έλλειψη επαρκούς σχεδιασμού, η ασάφεια στον τρόπο ρύθμισης σημαντικών ζητημάτων και η ανυπαρξία προβλέψεων για την αλλαγή του μοντέλου άσκησης πρωτοβάθμιας ιατρικής στη χώρα μας κινδυνεύουν να υπονομεύσουν αυτό το δυνητικά σημαντικό εγχείρημα.
Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η οργανωτική ενοποίηση, αλλά και η εφαρμογή της «φιλοσοφίας» της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας: εξασφάλιση από το δημόσιο σύστημα υγείας προς τους πολίτες του «γιατρού τους», για συνθετική αντιμετώπιση των ζητημάτων υγείας, για υπέρβαση της ασυνέχειας στη φροντίδα και του κατακερματισμού ανάμεσα σε υπηρεσίες και ειδικότητες, για συνδυασμό πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας, για ανατροπή του μοντέλου υπερβολικής κατανάλωσης υπηρεσιών, διαγνωστικών εξετάσεων και φαρμάκων.
Ο ιδιωτικός τομέας της υγεία εκ των πραγμάτων έχει το δικό του ρόλο στο όλο σύστημα υγείας της χώρας μας. Η δαιμονοποίησή του εμποδίζει τη συζήτηση και την επιδίωξη για την αναγκαία αποσαφήνιση και οριοθέτηση του ακριβούς ρόλου του μέσα στο πλαίσιο μιας συνολικής στρατηγικής αντίληψης για την ανάπτυξη των υπηρεσιών υγείας. Εμποδίζει, επίσης, την επικέντρωση στους κανόνες λειτουργίας του και στους θεσμούς ελέγχου της εφαρμογής τους.
Η παρασιτική ανάπτυξη του ιδιωτικού εις βάρος του δημόσιου τομέα και του ασφαλιστικού συστήματος δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Ούτε η ανεξέλεγκτη και υπερκαταναλωτική ιατρική που συχνά ασκεί. Οδηγός και εδώ πρέπει να είναι η «ιατρική βάσει τεκμηρίων».
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ σκοπεύει στο άμεσο μέλλον να λάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για τη προώθηση των θεμάτων αυτών, καθώς και άλλων καίριων θεμάτων, που για μας αποτελούν προτεραιότητα, όπως η πρόληψη και προαγωγή της υγείας, η ψυχική υγεία, η φροντίδα των ατόμων τρίτης ηλικίας, η προνοιακή φροντίδα, η υγεία των μεταναστών.
Οι τομές που απαιτούνται στο όλο σύστημα υγείας της χώρας μας, για τον τόσο αναγκαίο εξορθολογισμό του και για την ανταπόκριση στις σημερινές ανάγκες των πολιτών, είναι μεγάλες και δύσκολες.
Επιπλέον, υπάρχει ανάγκη να εξευρεθεί μια «νέα σχέση» ανάμεσα στην κοινωνία και το ιατρικό σώμα καθώς, και το σώμα άλλων επιστημόνων και επαγγελματιών υγείας, με στόχο να υπηρετούνται οι ανάγκες υγείας των πολιτών της χώρας μας.
Όλα αυτά απαιτούν συστηματικό σχεδιασμό, σαφήνεια ρυθμίσεων, άμεσα μέτρα και μακροπρόθεσμες στρατηγικές στοχεύσεις. Η ευρύτερη κοινωνική και πολιτική συναίνεση είναι περισσότερο από αναγκαία.
