Tvxs, 14.2.11 via Μη μαδάς τη Μαργαρίτα
του ποιητή Χάρη Βλαβιανού
1.
Αυτονόητη διαπίστωση: οι ευθύνες για την κρίση βαραίνουν όλους μας, κι ας μην είναι εξίσου μοιρασμένες. Η Ελλάδα κατάφερε να οικοδομήσει ένα κράτος [διεφθαρμένο, φαύλο, σαθρό], αλλά όχι μια κοινωνία. Είμαστε άθροισμα ατόμων που το καθένα κοιτάζει να εξασφαλίσει με κάθε τρόπο [και παράνομο] το συμφέρον του σε βάρος των υπολοίπων. Δεν υπάρχει αίσθηση κοινού πεπρωμένου, άρα αποδοχή της ανάγκης για θυσίες.
2.
Συζητάμε διαρκώς για τις ευθύνες των πολιτικών. Είναι ασφαλώς μεγάλες. Ξεχνάμε όμως τις δικές μας. Οι πολιτικοί είναι «σαρξ εκ της σαρκός μας». Είναι άνθρωποι «δικοί μας». Βρίσκονται εκεί που τους τοποθετήσαμε για έναν και μόνο λόγο: για να ικανοποιήσουν τις δικές μας επιθυμίες. Το τίμημα γνωστό: κι αυτοί θα επωφεληθούν από τη συναλλαγή. Έτσι ορίζουν οι κανόνες του παιχνιδιού. Απλώς, όταν σ’ ένα σύνολο οι πάντες συμπεριφέρονται ως “free riders”, θα έρθει η στιγμή που θα χρεοκοπήσουν ομαδικά. Η φράση «κορόιδο είμαι εγώ;», αν ειπωθεί ταυτόχρονα απ’ όλους, οδηγεί ακριβώς στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα. «Είναι πιο εύκολο να περάσει μια καμήλα από τα μάτι μιας βελόνας, αν τη ‘λαδώσουμε’ πρώτα», λέει μια ναπολιτάνικη παροιμία. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι δική μας.
3.
Όταν το 1989 [εν μέσω του σκανδάλου Κοσκωτά] ο Παπανδρέου είχε πει το περίφημο, «δεν υπάρχουν θεσμοί, υπάρχει λαός», υπογράμμιζε με σαφή και πυκνό τρόπο, το αυτονόητο. Εξού και παραμένει ένας από τους πλέον δημοφιλείς πολιτικούς μας. Οι θεσμοί είναι κάτι χειροπιαστό. Είναι οι «φράκτες» του Χέγκελ που «καθοδηγούν, την αγέλη των ανθρώπων σε μια κοινωνία». Ο «λαός» είναι κάτι ακαθόριστο που παύει να έχει νόημα όταν μιλάμε για ευθύνη.
4.
«Η συνείδηση», έλεγε ο μέγας ιταλός κωμικός Αλμπέρτο Σόρντι,«είναι εκείνη η φωνή που την ώρα που διαπράττεις το έγκλημα σου ψιθυρίζει να μην αφήνεις πίσω σου δακτυλικά αποτυπώματα». Επομένως όταν όλοι μας επαναλαμβάνουμε σε κάθε ευκαιρία ότι έχουμε τη συνείδησή μας ήσυχη, εννοούμε ότι φροντίσαμε τα αποτυπώματα να είναι του διπλανού μας.
5.
Νόμοι στην Ελλάδα υπάρχουν. Αλλά για να λειτουργήσουν πρέπει η πολιτεία [πολιτικοί και πολίτες] να δημιουργήσει ένα πλαίσιο, ένα περιβάλλον [ένα «πνεύμα» θα έλεγε ο Μοντεσκιέ] που να τους «προστατεύει». Τέτοιο πλαίσιο στην Ελλάδα δεν υφίσταται. Επομένως;
[Ως προς αυτό τα «Απομνημονεύματα» του Μακρυγιάννη είναι διαφωτιστικά. Όχι όμως όπως το εννοούσε ο Σεφέρης.]
6.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε καμία ευρωπαϊκή γλώσσα δεν υπάρχουν οι λέξεις «αυθαίρετο», «ημιυπαίθριο». [Δεν ήταν μόνο ο Ελύτης δεινός γλωσσοπλάστης].